SSL markası ile tanışmam 90’lı yılların başında oldu. O tarihe kadar Amek, Soundcraft, Tascam, TAC, vs. gibi bir çok markanın mixerini kullanmış ama bu efsane ile çalışma fırsatı ne yazık ki bulamamıştım.
Hafızamı yokladığımda hatırladığım ilk şey, kanallarından sadece kaydettiğim sesleri geçirip master kompresörü final sese eklediğimde ortaya çıkan “In Your Face/Punch” hissiyatı oluyor (elimden geldiğince Türkçe’deki anlamlarını yazmaya çalışıyorum, fakat bunun için tam bir tarif bulamadığımdan uluslararası jargona uydum, kusura bakmayın). Sese eklediği ve daha önce hiçbir masada karşılaşmadığım bu ifade açıkçası bana çok çarpıcı gelmişti. Birçok ses işlemcisi, kompresör ile on takla atarak elde etmeye çalıştığımız sesler, sinyalin sadece masadan geçmesiyle çıkıvermişti! Bunun yanında sinyal zinciri minimal olduğundan çok daha saf bir ses vardı. Tahmin edeceğiniz üzere bu A sınıfı masa ile çalışıp aşık olmamak elde değildi, ben de oldum ☺. Yönlendirme (routing), kanal Eq, preamp v.s. becerilerini zaten anlatmaya dahi gerek görmüyorum. Teşbihte hata olmaz misali, SSL masa ile çalıştığınızda adeta Volvo araçla seyahat ediyor gibisiniz. Üst seviyede konfor, keyif ve güven hepsi bir arada.
Elbette markaya duyduğum sempatinin arkasında sadece ses kalitesi yatmıyor. İtiraf etmeliyim, hayranı olduğum, müziğe bakışımı derinden etkileyen, müziğe ilk başladığım yıllardan bu yana izini sürdüğüm, müzisyen, Peter Gabriel’in SSL’in sahibi/ortağı olması da ayrıca bir etken ☺. Gabriel yıllardır o kilometre taşı albümlerini kendisine ait meşhur Real World stüdyolarında SSL ile kaydedip mixliyor.
Kabul edelim bir dönem dahi olsa üst seviyede bir mixer ile çalışmak hemen her ses mühendisini “genel sound kavrayış anlamında” olumlu etkileyecektir. Ancak, yakın bir döneme kadar bu imkanı bulmak çok zordu, hatta hayalini dahi kuramazdık! Digital teknolojinin gelişmesiyle proje stüdyolarının geniş imkanlara sahip olması, SSL, Neve, API gibi özgün ses karakterleri oturmuş, benimsenmiş kült markaların ev ya da orta sınıf stüdyolar için de ekipman üretme fikrini gündeme almalarına neden oldu. Uzun zamandır SSL mixerleri sadece büyük stüdyolarda değil, ürettiği X desk, XL Desk, Matrix gibi modellerle orta büyüklükte stüdyoların kontrol odalarında bolca görmeye başladık.
Şimdi gelelim SSL Six modelinin incelemesine;
SSL Six, boyut ve bütçe avantajlarını dikkate alırsak proje stüdyolarına yönelik tasarlanmış, tüm ihtiyaçlarınıza cevap verebilecek becerilerle donatılmış çok yönlü bir ekipman. Elinizde sadece 7U boyutunda bir mixer değil, isviçre çakısı var ☺ Lafı daha fazla uzatmadan gelin bu fonksiyonları açalım:
Summing
Mixerin en çarpıcı tarafı mix esnasında 12 kanal summing yapabiliyor olmanız. SSL gelişmiş routing özelliklerini Six modeline de adapte etmiş. Bu sayede ITB çalışmak zorunda iseniz mix veya stem mastering yaptığınız projelerinize analog sıcaklık, derinlik, boyut katmak ve daha da önemlisi SSL tınısını projelerinizde duyurmak için mükemmel bir seçenek.
Mic Pre/Channel Strip
- Yükseltici devresi: Elinizde kayıtlarınızda kullanabileceğiniz 2 kanal SSL mic/line preamp mevcut. Hem de sıkı durun, büyük Duality ve AWS model konsollarında kullandığı ile aynı devre yapısına sahip (super analog) preamp’lar! Özetle, SSL’in büyük masalarındaki ultra sessiz 66db kazanca sahip 2 adet yüksek kalitede mikrofon yükseltici elinizin altında. Ayrıca, kayıt veya mixlerinizde kullanmak üzere 75Hz high-pass filtre’de eklenmiş.
- Kompresör devresi: Bu iki kanalın her birinde yine kayıt ve mixlerinizde kullanmak üzere özel olarak tasarlanmış anahtarla devreye alınabilir kompresör mevcut. Sabitlenmiş 2:1 eşik değeri (ratio) ve 8ms / 30ms seçmeli atak süresi ile çalışıyor. Bırakma zamanı (release) ise yaklaşık 300ms’ler civarında çalışıyor ve otomatik kazanç düzeltme (make-up gain) yapıyor.
- Eq devresi: İki kanal kayıt ve mix için yine anahtarla devreye alınabilir 60Hz ve 3.5kHz olmak üzere açısı ayarlanabilir iki ton devresi mevcut. Kulaklarım beni yanıltmıyorsa karakterini SSL’in klasikleşmiş E serisi mixer’lerinden almış. Bell potu sayesinde bu EQ’dan oldukça geniş bir frekans bandında yararlanmanız mümkün. Fakat unutmayalım; bunu problemli bir sesi çözmek için değil, daha çok bilgisayarın içinde sorunlu frekansları ayıkladıktan sonra karakteri vermek için kullanmalısınız. Ben öyle yaptım ve çok sevdim.
G Serisi Master Bus Compressor
Sanırım SSL master kompresörü plugin olarak kullanmayanımız yoktur. Bu yüzden karakterini anlatmayacağım. Klasik 4000G serisi masaların master katında yer alan bu VCA kompresörün genetik kodları Six model’e yerleştirilmiş. G serisi ile benzer devre yapısından yararlanılan bu kompresörde biraz kontroller sınırlı tutulmuş ama akıllıca kullanıldığında gayet güzel sonuç veriyor. Bir anahtarla isterseniz çıkış sinyalinizi içinden geçiriyorsunuz ve artık master bus’ınızda bir analog stereo SSL G serisi kompresörünüz var!
Monitor Kontrol Ünitesi
Yazımın başında da belirttiğim üzere SSL’in yönlendirme (routing) konusundaki becerileri konuya yakın mühendislerin her zaman takdirini kazanmıştır. Bu alandaki argelerini doğal olarak Six modeline yansıtmaları da kaçınılmaz olmuş. Master katında gayet kaliteli bir ses kontrol potansı, cut ve dim anahtarları, seçmeli alternatif monitör çıkışı, kulaklık yönlendirme opsiyonları, talk-back butonu ve +48V anahtarlı talk-back mikrofon girişi şeklinde uzayıp giden kocaman bir liste mevcut. Büyük bir masanın başına otursanız hemen hemen elinizin altında ancak bu kadar opsiyon olabilirdi. SSL 6 stüdyonuzun kapısından içeri girdi ise ayrıca bir monitör kontrol ünitesine ihtiyacınız olmayacak.
Master Insert
SSL mühendisleri, kullanıcılarının farklı renklere de ihtiyaç duyabileceğini gözardı etmemişler. Master katına konulmuş bir anahtar yardımıyla stereo çıkış sinyalinize dilerseniz dışarıdan compressor, eq, vs. dahil edebilirsiniz. Bu durumda farklı renkler de elinizin altında olabiliyor. Örneğin ilk aklıma gelen trafo çıkışlı bir kompresör ile ipek gibi Neve karakteri, ya da lambalı, tembel çalışan bir kompresör ile daha bulutlu, karanlık ama harmonik açıdan zengin EMI stilinde seslere de ulaşmanız mümkün.
Son Söz
SSL Six, ses kayıt, mix ve mastering alanında ITB çalışan büyük–küçük stüdyoların, aranjörlerin, sistemlerine dahil ettiklerinde bir çoğumuzun şikayetçi olduğu dijital donukluktan kurtaracak, müziklerinin daha akıcı ve organik duyulmasını sağlayacak çok yönlü ve temel bir ekipman olmaya aday.
Küçük bir uyarıyı da aklımdayken yapmalıyım; Mixer, tüm SSL masalarda olduğu gibi son derece sıcak çalışıyor. Bu yüzden rack sisteminize bağlayacaksanız hava alabilecek konumda yerleştirmeye mutlaka dikkat etmenizi tavsiye ederim. Mix atmadan en az yarım saat önce mixeri çalıştırıp ısıtmanızda fayda var.
Ses rengi olarak daha önce çalıştığım SSL masaların hissiyatına sahip bu mixerin çıkışına yine SSL 2 veya 2+ ses kartı eklediğinizde, karakterli ve aynı zamanda tertemiz bir ses elde etmeniz işten bile değil. Neredeyse 1 SSL kanal şeridi kadar bütçeyle ev stüdyonuzda yüksek kalitede, stil sahibi, eksiksiz ve lüx bir analog sisteme sahip olmamız mümkün kılınmış. 6 Mixer’in yaratım projesinde çalışan mühendisleri gönülden kutluyorum.
Konstrüksiyon ve kullanılan malzeme konusuna gelirsek, kaliteden hiç ödün verilmemiş. Bu anlamda asla giriş seviyesi bir ürün gibi durmuyor. Aksine stüdyonuzun belkide en değerli parçalarından biri olarak hissettirecek kadar yakışıklı.
SSL Six ses rengi ve sonik kalitesi hakkında fikir verebileceğini umduğum bir çalışmamın linkini sizlerle paylaşıyorum. Bu çalışmada ITB yapılmış bir mixi, stereo gruplar halinde alarak 8 kanal summing’e soktum ve master kanalda SSL G kompresörü aktif halde kullandım. Oldukça iyi dengelenmiş ve kaydedilmiş olmasına rağmen dijital soğukluk ve 2 boyutlu sıkışmış dar sound, SSL Six mixerden geçtikten sonra karakterli, stil içinde, akıcı ve derinlikli, müzikal bir etki kazandı.
İlgilenen arkadaşlar isterse bana özelden yazarak güvendikleri ITB mixlenmiş kayıtlarından kısa bir pasajı gönderebilirler. Stüdyomda size 6 üzerinden geçirerek değerlendirmeniz için geri yollayabilirim. Bunun dışında yazmakta atladığım kafanıza takılan herhangi bir detay, v.s. var ise lütfen buraya yazın. Bilgim, tecrübem yettiğince yanıtlamaya çalışırım.
Şimdiden iyi dinlemeler, sevgilerimle...