Geçen gün bir Facebook grubundaki paylaşımın altında Antelope Zen Go SC ile ilgili Özgür Daşlıçay arkadaşımızla bir tartışma yaşamıştık ve Ali Ozan Karcı arkadaşımız da bu tartışmaya kendi fikirleri ile dahil olmuştu.
Tartışma, ağırlıklı olarak Türkçe çevirisini de aşağıda bulacağınız bir video’da söylenenler ve testler üzerinden Özgür Daşlıçay’ın yorumu ile Zen Go’nun aslında yine o video’daki söylem ve testlere dayandırılarak “pek de iyi bir kart olmadığı” üzerinden yapılmıştı.
Tabi bu tarz video’ların hem uzun, hem de İngilizce olması sebebi ile adam akıllı ben dahil herkes tarafından izlenmeyeceğinin bilinmesi, bazı kişilerin de tam detaylı incelemeden yalap/şap yorumlarda bulunmasına sebep oluyor ve dolayısı ile son derece yanıltıcı oluyor.
Daha önce de bu tarz olaylarla karşılaştım. Ancak, bu sefer detayı ile inceleme/irdeleme kararı alarak, video’nun çevirisini de yaparak, tam olarak olumlu/olumsuz neler anlatılmış, gerçekler neymiş/ne değilmiş sizlerle paylaşmak istedim. Buyrunuz;
Not: Video'daki anlatımları başlıklara ayırdım. 09:19'a kadar anlatılanları "Olumlu/Olumsuz Yorumlar" olarak ve 09:19'dan itibaren de yaptığı ölçümler şeklinde...
OLUMLU
1. LCD Ekran (00:50): Giriş/Çıkış seviyelerinizi, sample rate’i, clock kaynağı ve lock’ı göstermesi gayet güzel. DAW’ınızda sinyallerinize bakmaya gerek kalmadan buradan rahatlıkla görebiliyorsunuz. Ve ses seviyelerini ekranda “dB” olarak göstermesini takdir ediyorum.
2. Kulaklık Çıkışları (02:04): Ön panelde bulunan 2x kulaklık çıkışı hem ayrı ayrı seviyelerinin ayarlanmasına müsade ediyor, hem de her iki kulaklık için ayrı “monitör miks” yapma imkanını sunuyor. Özellikle başka bir kişi ile beraber kayıt alıyorsanız çok hoş bir özellik.
3. Malzeme Kalitesi (03:02): Ürün tamemen metalden yapılmış ve çok dayanıklı duruyor. Büyük “encoder” da aynı zamanda metal ve kolayca dönüyor (üzerindeki volume dahil birçok işlevi üstlenen büyük düğmeden bahsediyor).
4. Cirrus Logic 43198 DA Çevirici Chip’ler (04:06): Bu chip’ler oldukça pahalıdır ve Zen Go’da bunlardan 3 adet olmasına şaşırdım. Muhtemelen bunlardan bir tanesi main out için, diğerleri de herbir kulaklık çıkışı için.
5. Latency (05:20): Tüm kontrollerin dijital olması sebebi ile “direct monitoring”de gecikmeye etkisi olacaktır. Latency’i ölçtüm ve normal olarak sample rate’e bağlı olarak değişkenlik gösterdi. Latency’nin 48kHz’de sadece 0,5msec olduğunu duyurmaktan mutluluk duyuyorum. Ve hatta 192kHz’de 0,2msec’ye düşüyor. Bu, herhangi bir efekt eklenmemiş halidir ve farkedilemeyecek kadar düşük olmasını gözlemlemek hoş. Peki, Synergy Core FX’leri eklediğimizde “latency” nasıl? Kısaca, tabi ki biraz gecikme ekliyor ama bu hala çok düşük ve bu gecikmeyi algılamanız mümkün değil. Bu sebeple de bu FX’leri “Real-Time FX” (gerçek zamanlı efekt) olarak tanımlamamda herhangi bir problem yok. Ölçümleri en kötü senaryo olan 48kHz’de yaptım. Clear Q ve Power Gate gibi basit efektler gecikmeyi sadece 0,1msec artırıyor. Ve gitar amp simülasyonları ve vintage amp gibi daha yüklü efektler ise gecikmeyi 0,3msec gibi artırıyor. Bunları üst üste eklerseniz gecikme değerleri de artıyor. Mesela bir eq, guitar kabini ve vintage compressor’ü üst üste eklediğinizde gecikme 1msec kadar artıyor –ki bu da farkedilemez bir değer. Bu da Synergy Core efektlerin gerçek üstünlüğüdür ve size gerçek-zamanlı ses işleme olanağı sunar. b [/b]Zen Go’nun averaj gecikme performansının üzerinde değerler sunduğunu söylemek zorundayım ve ayrıca bu performansı asio sürücüsündeki “safe mode”u kapatarak 1msec daha artırılabilir.
6. Synergy Core FX (07:30): Ürünle beraber 37x Synergy Core FX geliyor ve isterseniz daha fazla FX satın alabiliyorsunuz. Bu efektler EQ, gate, farklı tipte compressor’ler ve gitar amp & kabin simülatörlerini içeriyor. Ve herbir efekt ayrıca farklı şekillerde ayarlanabiliyor. Böylelikle çokça kişiye özel ses yaratma mümkün olabiliyor.
7. Loopback Özelliği (08:56): Girişlerindeki sinyaller ile beraber bilgisayarınızdaki sesi kaydetmenize imkan kılıyor. Bu mesela DAW’ınızda çaldığınız bir sesin üzerine Zen Go’ya bağladığınız bir mikrofonla üzerine konuşarak kayıt yapmanızı sağlıyor.
OLUMSUZ
1. LCD Ekran’ın seste gürültü oluşturma durumu (14:08): (NOT: Bu problem yeni firmware ile giderilmiş). LCD ekranın “dim” ayarı buna sebep oluyormuş ve 0 veya 100 iken bu sorun yok oluyormuş. Her ne kadar bunun duyulmasının çok zor olduğunu söylese de, ekranı 0 veya 100 yapmanızın daha iyi olacağını söylemiş. Antelope Audio’nun sitesinde ise bu problemin Firmware 1.49 update’i ile giderildiği yazıyor.
2. Encoder Sesi (03:13): Encoder ile ilgili bir şikayetim var; Çevirirken gerçekten yüksek bir “click” sesi yapıyor. Bunun yerine sessiz olması daha iyi bir seçim olabilirdi. (Yorumum: Çevirirken böyle bir ses yaptığını duymadım. Üzerine sadece bastığınızda mesela kanal değişimi, vs için “click” ediyor. Bu bence son derece normal bir durum, nasıl bundan rahatsız olmuş, anlamadım. Hali hazırda kullanan bir arkadaşla da iletişime geçip, sordum, o da benim görüşümü teyit etti).
3. Synergy Core FX (07:51): Eğer mesela FX’lerin içinde gain kullandığınız için “clip”ler oluştu ise bunlardan sonradan kurtulmanız mümkün değil. O yüzden efektlerde “gain” kullanırken dikkat etmeniz gerekiyor. Bir problem de efektleri ilk açtığımda bir gürültünün gelmesi. Ama açtığım efektte herhangi bir ayarı değiştirdiğimde bu gürültünün anında kaybolduğunu gözlemledim. (Yorumum: Bu bence tamamı ile bir yazılım “bug”ıdır ve ya düzelecektir, ya da yeni update’i ile düzelmiştir bile, test etme şansım olamadı).
4. Kulaklık Çıkış Gücü (08:34): Ürün ilk geldiğinde yaptığım kulaklık gücü çok düşüktü ve hatta “arızalı” bir ürün mü diye düşündüm. Fakat daha sonra gelen “firmware update” ile bu sorun tamamı ile giderildi.
Video’nun 09:19’una kadar genel olarak bahsedilen olumlu/olumsuz yorumlar bunlardı. Şimdi 09:19’dan itibaren başlayan “ölçümler” ile ilgili yorumlarının Türkçe’ye çevirilerine bakalım;
ÖLÇÜMLER
1. Mikrofon Girişi Frekans Cevabı (09:19): Kayıt aldığınız sesin değişmeden kaydedilmesi için mümkün olduğu kadar frekans cevabının “flat” olması gerek. Frekans cevabı duyulabilir alanda nispeten düz, ancak ekstrem uçlarda düşüyor; 20Hz’de -1,5dB kadar ve 20kHz’de -0,8dB civarında düşüyor. Dürüst olmak gerekirse bu çok önemli değil ve ben size söylemeseydim farketmezdiniz bile.
2. Mikrofon Girişi - THD (09:49): Her zamanki gibi mikrofon girişinin distorsiyonunu tipik mikrofon sinyal seviyesi ile test ettim ve görebileceğiniz gibi distorsiyon sinyalin 100dB civarında altında ve bu mükemmel bir performans.
3. Mikrofon Girişi – Dynamic Range (10:02): Dynamic range’in yüksek değerlerde olması size kayıt sırasında sese ek bir gürültü (noise) eklemeden daha fazla headroom kazandırır. Elimdeki ünite 110.2dBa değeri ile geldi ve bu da çok iyi. Bunu demişken bu fiyat aralığındaki bir ses kartında biraz daha yüksek değerler beklerdim çünkü bazı daha ucuz ses kartlarının bu anlamda altında kaldı. (Yorumum: 10:18’de gösterdiği tabloda Focusrite Clarett 2Pre USB, Audient EVO4, MOTU M2 ve Audient ID14 haricinde Zen Go’nun üzerinde yer alan ses kartları ile arasında nerdeyse fark yok. Ve ölçümlerini yaptığı bir çok diğer kartın da üzerinde yer alıyor).
4. Shure SM7b Noise Testi (10:27): Sm7b ile bu testi yapmamın sebebi Sm7b’nin kötü tarafı olan çok düşük çıkış gücü olmasıdır ve dolayısı ile preamp gürültüsünü artırmasıdır. Yani preamp’ler için bu bir kötü durum senaryosudur (ve testi yapar). Duyduğunuz gibi noise-floor baya düşük ama daha önce incelediğim diğer ses kartlarına göre biraz daha fazla gürültü olduğunun ipucu da var. Benim Zen Go’m preamp gürültüsü olarak -126,5dBua (weighted) değerine sahip. Bu çok iyi bir değer olmasına ve dinamik mikrofonlar ile kesinlikle düşük gürültülü kayıtlar yapabilmenize imkan kılmasına rağmen Zen Go birçok ses kartının preamp gürültüsü anlamında biraz gerisinde kalıyor (slightly behind the majority of interfaces). Bu durumda doğal olarak şu soruyu sormak gerekiyor; “Cloud Lifter veya Fat Head’e ihtiyaç var mı? “Gain” perspektivinden bakarsak “Hayır”. Belki Zen Go’da gain’i sonuna kadar açmanız gerekebilir ama düşük hassasiyetli dinamik mikrofonlarda bile yine de konforlu bir kayıt seviyesine ulaşabilirsiniz. Preamp gürültüsü anlamında da inline preamp’e bir ihtiyacınız olduğunu düşünmüyorum. Ama yine de illa daha düşük bir noise istiyorsanız Cloud Lifter veya Fat Head kullanarak gürültüyü 4dB kadar daha azaltabilirsiniz.
5. Line Level Giriş Performansı (12:17): Mikrofon girişlerine benzer bir frekans cevabı var. 1dB’nin altında ekstrem uçlarda düşüş olması sebebi ile oldukça iyi (pretty decent) frekans cevabına sahip. Distorsiyon anlamında line girişi çok iyi –sadece sinyalin 100dB civarı altında harmonik içerikleri gösteriyor, bu da ihmal edilebilecek bir düzey. Line giriş dinamik range’i ise 110,5dB(A) –ki mikrofon girişi gibi ve çok iyi, fakat bu kategorideki bir ürün için muhtemelen biraz daha iyi olabilirdi. Genel olarak (overall) line level performansı çok iyi ve Zen Go’nun 19dBv’ye kadar sinyal kabul edebildiğini söylemeliyim –ki bu da profesyonel line seviye sinyal bölgesi içindedir.
6. Main Outputs (13:09): Frekans cevabı ile başlarsak görebileceğiniz gibi bu fazlasıyla mükemmel (very much perfect) –tüm chart boyunca düz bir çizgi olması sebebi ile. İnsan kulağının duyabileceği değerlerin dışında bile flat ve bundan daha iyisi zaten olamaz (it does not get much better than that). Gürültü anlamında da Zen Go mükemmel performans sergiliyor ve sadece duyulması mümkün olmayan bir distorsiyon üretiyor.
... -103dB ki ben bunu “transparan performans” olarak farzediyorum/kabul ediyorum.
... Bu da Zen Go’nun main out’larda olağanüstü (incredible) yüksek dinamik range’e ulaşmasını sağlıyor (128,4dBa weighted). Ve RCA çıkışlarda (unbalanced) 124,5dBa bu da çok iyi ve main out’lardan herhangi bir gürültü duymayacağınızı garanti eder.
7. Kulaklık Çıkışı (14:55): Frekans cevabı ile başlayalım; extremely (son derece) flat ve aynı main out’lar gibi olabileceğinin en iyisi. Bir kulaklığın çıkış empedansı olabildiğince düşük olmalı ki ses kulaklığın empedansından etkilenmesin. Üzücü olarak Zen Go 27Ohm ile yüksek bir empedansa sahip. Çıkış empedansı, kulaklık çıkışı ile seri olarak bir direnç tarafından yapay olarak silinir. Bu, mevcut akışı sınırlandırmanın kolay bir yoludur ama düşük empedans kulaklıklar kullanıldığında, frekans cevap sapmalarını da yanında getirir. Bu fiyat aralığındaki bir ses kartında olmaması gereken bir özellik ve Antelope tasarımda bu noktaya biraz daha fazla yatırım yapmalıydı. Kritik dinlemelerde bu sebeple en az 150 Ohm’luk (ve üstü) kulaklıklar kullanmanızı tavsiye ediyorum. Diğer taraftan Zen Go oldukça iyi kulaklık çıkışı gücüne sahip olduğu için voltaj açı 600Ohm’luk kulaklıkları bile besleyebilmesini görmek hoş. Distorsiyon anlamında kulaklık çıkışı çok iyi performans sergiliyor ve hem düşük, hem de yüksek empedans kulaklıklarda farkedilemez seviyelerde. Gürültü (noise) performansı da aynı şekilde volume kontrolünün minimumda veya tipik dinleme seviyesinde olmasından bağımsız mükemmel. Çok hassas kulaklıklarda bile herhangi bir gürültü duymanız mümkün değil. Kanal balansı da yine mükemmel çünkü çıkışlar dijital olarak kontrol ediliyor, böylece çok düşük bir volume’da dahi dinleseniz, sol ve sağ kanallar eşit volume’a sahip oluyorlar. Crosstalk olabildiğince düşük olmak durumunda ki bir kanaldan, diğer kanala kulaklıklarda ses kaçması olmasın. Bu, iyi bir stereo ayrım için önemlidir ve Zen Go bu noktada -50dB ile averaj bir performans sergiliyor –ve dürüst olmak gerekirse bu da iyidir.
Nispeten yüksek çıkış empedansına sahip olmasına rağmen Zen Go’nun kulaklık çıkışı çok iyi (very nicely) performe ediyor.
...
Umuyorum bu yazım sonrası bir daha yurt dışındaki video'lardan bir takım bilgiler Facebook gruplarında veya bu tarz forumlarda olumlu/olumsuz aktarılırken, "audio" konusuna yeterince hakimiyet de kazanıldıktan sonra video'lar tam anlamı ile izlenir ve ölçüm verilerinin günlük hayattaki karşılıkları ile birlikte değerlendirilir...